اینترنت اشیا صنعتی یا Industrial IoT که به اختصار به آن IIoT، نیز گفته می‌شود اکوسیستمی از دستگاه‌ها، حسگرها، برنامه‌ها، و تجهیزات شبکه مرتبط است که برای جمع‌آوری، نظارت و تجزیه و تحلیل داده‌های عملیات صنعتی مورد استفاده قرار گرفته و دارای کاربردهای زیادی در صنایع مختلف است. تجزیه و تحلیل چنین داده‌هایی در اینترنت اشیا صنعتی می‌تواند به بهبود دید کلی نسبت به قابلیت‌های عملیات صنعتی و عیب‌یابی این عملیات کمک کند.
با اینفورتک در این مقاله همراه باشیدد تا درباره این نوع اینترنت اشیا اطلاعات بیشتری کسب کنید.
تعریف اینترنت اشیا صنعتی
اینترنت اشیا صنعتی یک عنصر حیاتی در صنعت نسل چهارم (آشنایی با انقلاب صنعتی چهارم) است. این نوع اینترنت اشیا می‌تواند از قدرت ماشین‌ها و دستگاه‌های هوشمند و تجزیه و تحلیل داده‌ها به‌صورت بلادرنگ استفاده کرده و از داده‌هایی که توسط ماشین‌های صنعتی به دست می‌آورد برای بهبود عملکرد دستگاه‌های خود استفاده کند. اصلی‌ترین عنصر IIoT ماشین‌های هوشمند هستند که می‌توانند داده‌ها را به‌صورت real time تجزیه و تحلیل کرده و یافته‌های خود را به روشی ساده و سریع منتقل کنند. همین عامل نیز امکان تصمیم‌گیری‌های سریع‌تر و دقیق‌تر تجاری را فراهم می‌کند.
آنچه در دنیای امروز باعث تمایز IIoT از سایر تکنولوژی‌های مشابه می‌شود تلاقی فناوری اطلاعات یا IT و فناوری عملیاتی یعنی OT است. OT می‌تواند به شبکه‌سازی فرایندهای عملیاتی و سیستم‌های کنترل صنعتی کمک کرده و باعث بهبود عملکرد رابط‌های ماشینی، سیستم‌های کنترل نظارتی و جمع‌آوری داده و البته سیستم‌های کنترل توزیع‌شده شود. همگرایی این دو تکنولوژی می‌تواند یکپارچه‌سازی بیشتر و بهتری را برای صنایع مختلف به همراه داشته باشد و باعث بهبود عملکرد اتوماسیون و بهینه‌سازی عملیاتی در زنجیره تأمین و لجستیک (زنجیره تأمین هوشمند و لجستیک هوشمند) شود.
کاربردهای اینترنت اشیا صنعتی
این تکنولوژی یک تغییر بسیار بزرگ برای هر صنعت تولیدی به شمار می‌آید که می‌تواند فرایند تولید محصولات فیزیکی را به میزان زیادی متحول کند. از طرف دیگر IIoT می‌تواند کارایی عملیاتی را افزایش داده و به نوبه خود فرصتی را برای ایجاد مدل‌های تجاری کاملاً مدرن فراهم کند. از جمله مهم‌ترین کاربردهای صنعتی این تکنولوژی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- صنایع تولیدی: در حال حاضر صنایع تولیدی بیشترین استفاده را از IIoT دارند. ماشین‌های هوشمند که با استفاده از اینترنت اشیا صنعتی فعال می‌شوند می‌توانند موانع موجود در مسیر تولید را پیش‌بینی کرده و راهکارهایی را برای مقابله با آن‌ها اتخاذ کنند. همین مسئله نیز باعث کاهش زمان خرابی و راندمان بهتر خواهد شد.
- زنجیره تأمین : با وجود این‌که خود روند تولید از اهمیت زیادی برخوردار است؛ ولی تحویل روان محصولات به مشتریان در زنجیره تأمین نیز بسیار مهم است. با استفاده از IIoT سفارش‌ها به طور خودکار به مشتریان تحویل داده می‌شوند و مواد اولیه نیز به همین شکل در اختیار بخش‌های تولیدی قرار می‌گیرد. این مسئله می‌تواند میزان ضایعات را کاهش داده، تعداد انبارهای موردنیاز را کمتر کرده و اطمینان حاصل کند که همواره مقدار مناسبی از مواد خام در دسترس قرار دارد.
- مدیریت ساختمان‌ها: بیشتر مسائلی که در حوزه مدیریت ساختمان‌ها وجود دارد را می‌توان با استفاده از تجهیزات حوزه IIoT حل کرد. کنترل آب‌وهوا، کنترل دمای ساختمان، تهویه، تجهیزات و ماشین‌آلات ساختمان و … مواردی هستند که با استفاده از حسگرهای خاص قابل انجام هستند.
- صنعت مراقبت‌های بهداشتی: امروزه صنایع حوزه مراقبت‌های بهداشتی به طور گسترده‌ای از IIoT استفاده می‌کنند. متخصصان حوزه پزشکی می‌توانند با استفاده از تجهیزات IIoT از راه دور وضعیت بیماران را تحت کنترل داشته باشند و در صورت بروز هرگونه مشکلی سریعاً هشداری را دریافت کنند.
مزایای اینترنت اشیا صنعتی
استفاده از اینترنت اشیا صنعتی می‌تواند مزایای بسیار زیادی را برای صنایع مختلف به همراه داشته باشد. آشنایی با این مزایا می‌تواند به کسب‌وکارها و صنایع مختلف کمک کند تا با خیال راحت‌تری از تجهیزات حوزه IIoT استفاده کنند. از جمله مهم‌ترین این مزایا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بهبود ایمنی کارگران: استفاده از تجهیزات هوشمند و خودکار می‌تواند باعث شود تا کارگران بسیاری از فعالیت‌های خطرناک را انجام ندهند و در نتیجه ایمنی آن‌ها در محیط‌های کاری صنعتی به میزان زیادی افزایش پیدا کند.
- افزایش میزان و کیفیت تولید: با توجه به استفاده از تجهیزات هوشمند و خودکار مدت‌زمان کاری صنایع افزایش پیدا کرده و در نتیجه میزان تولید محصولات نیز با حفظ کیفیت آن‌ها افزایش پیدا خواهد کرد.
- تولید محصولات با کیفیت: استفاده از تجهیزات دقیق مبتنی بر اینترنت اشیا صنعتی می‌تواند به میزان زیادی روی تولید محصولاتی با کیفیت بالاتر اثرگذار باشد.
- افزایش کارایی عملیاتی: ماشین‌آلات و تجهیزات استفاده‌شده در صنایع که مبتنی بر IIoT هستند دقیقاً همان قوانینی را رعایت می‌کنند که برای آن‌ها مشخص شده و به همین علت نیز کارایی عملیاتی به میزان زیادی در محیط‌های صنعتی افزایش پیدا خواهد کرد.
- کاهش زمان پاسخگویی: با توجه به جمع‌آوری و پردازش بی‌درنگ داده‌های عملیاتی می‌توان انتظار داشت که زمان پاسخگویی به کاهش پیدا کند.
- کاهش هزینه‌های عملیاتی: استفاده از تجهیزات اتوماسیون و هوشمند در صنایع می‌تواند باعث کاهش هزینه‌های عملیاتی در سازمان‌ها و صنایع مختلف شده و از طرف دیگر سودآوری آن‌ها را نیز باتوجه‌به افزایش میزان تولید محصولات افزایش دهد.
- پیشرفت و توسعه: جمع‌آوری داده‌ها و استفاده از آن‌ها در نهایت منجر به این می‌شود که مدیران صنایع بتوانند تصمیم‌گیری‌های تجاری بهتری را انجام داده و در نتیجه وارد مسیر پیشرفت شوند.
معایب اینترنت اشیا صنعتی
در بخش‌های قبلی در خصوص مزایای مهمی که IIoT می‌تواند داشته باشد صحبت کردیم؛ ولی نباید فراموش کنید که استفاده از تجهیزات مبتنی بر IIoT می‌تواند معایبی را نیز به همراه داشته باشد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- هزینه بالای راه‌اندازی و خرید این تجهیزات که نیازمند سرمایه‌گذاری زیادی خواهد بود.
- نبود استانداردهای مشخص برای محصولات تولیدشده توسط برندهای مختلف که سازگاری این تجهیزات را کمی سخت می‌کند.
- تعدیل نیروی کار انسانی که ممکن است اعتراض نیروهای کار انسانی را به همراه داشته باشد.
خلاصه مطلب
اینترنت اشیا صنعتی در واقع تکنولوژی است که به صنایع کمک می‌کند تا بتوانند عملیات خود را بهینه‌سازی کرده، هزینه‌های عملیاتی را کاهش داده و سودآوری بیشتری داشته باشند. اینترنت اشیا صنعتی در صنایع مختلف از جمله پزشکی، زنجیره تأمین ، لجستیک، انبارداری، کشاورزی (کشاورزی هوشمند چیست؟) و … مورداستفاده قرار گرفته و دارای مزایای بسیار زیادی خواهد بود.
منابع: