تعریف هوشمندسازی و آشنایی با تاریخچه، مزایا، معایب و اهداف آن

یکی از فرایندهای بسیار کاربردی در صنایع مختلف هوشمندسازی است که می‌تواند به انجام بسیاری از فرایندها و فعالیت‌های هوشمند و مبتنی بر تکنولوژی‌های روز که در گذشته حتما باید توسط نیروهای انسانی انجام می‌شدند کمک کند. پاسخ‌دادن به این سوال که هوشمندسازی چیست؟ ممکن است در ابتدا کمی سخت باشد اما در ادامه این مقاله به طور مفصل درباره تمام ابعاد هوشمند سازی صحبت خواهیم کرد.

هوشمندسازی می‌تواند شامل بخش‌های مختلف یک ساختمان باشد. امروزه بخش‌های مختلف ساختمان از جمله سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی، سیستم‌های نورپردازی و مواردی از این قبیل همگی قابل هوشمندشدن هستند. با هوشمند سازی بخش‌های مختلف یک ساختمان (که به آن ساختمان هوشمند می‌گویند) در واقع می‌توان به سیستمی یکپارچه دست پیدا کرد که مدیریت تمامی بخش‌های آن با استفاده از یک گوشی هوشمند انجام می‌شود و از طرفی بسیاری از فرایندهای مختلف نیز در چنین ساختمانی به‌صورت خودکار انجام می‌شود.

خودکار و هوشمند‌کردن کارها و فرآیندها به‌وسیله استفاده از هوش مصنوعی، بیگ دیتا، اینترنت اشیا و رباتیک را هوشمندسازی می‌گوییم. ما می‌توانیم سیستم‌ها و دستگاه‌های مختلف را به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنیم که بتوانند بر اساس داده‌ها و اطلاعات جمع‌آوری‌شده به تصمیمات هوشمندانه‌تری برسند و کارها را به طور خودکار انجام دهند. این بهبود بهره‌وری و بهینه‌سازی فرآیندها در محیط‌زیست، اقتصاد و صنایع مختلف و کیفیت زندگی ما تاثیرات زیادی دارند.

تعریف هوشمندسازی

جهت آشنایی و ساده‌تر با این مفهوم جذاب می‌توان گفت که هوشمندسازی به معنای استفاده از تکنیک‌ها، ابزارها، تجهیزات و تکنولوژی‌های انقلاب صنعتی چهارم به منظور تهسیل‌کردن فرایندها و عملیات‌های گوناگون در صنایع مختلف و زندگی روزمره است. هدف و نتیجه‌ی هوشمند سازی را می‌توان رسیدن به یک نظم و انسجام کلی و ساختاریافته دانست که باعث می‌شود تا بدون این‌که اختلالی در فرایندها به‌‎وجود بیاید به‌صورت کاملا هوشمند و خودکار انجام شوند. همچنین یکی دیگر از مزیت‌های هوشمندشدن را می‌توان عدم وابستگی به نیروی انسانی برای اجرای فعالیت‌های مختلف دانست. در نهایت هوشمندی و هوشمند سازی سبب ایجاد تحول دیجیتال یا دیجیتالی‌شدن می‌شود.

اگر بخواهیم تعریف دقیقی از این مفهوم ارائه دهیم می‌توان گفت که به فرایند خودکار کردن عملیات در محیط‌های مختلف، هوشمندکردن تجهیزاتی که در زمینه‌های مختلف استفاده می‌شوند و استفاده بهینه از تجهیزات و دستگاه‌های مختلف هوشمند سازی گفته می‌شود. دقت داشته باشید که عملیات هوشمندکردن تجهیزات مختلف ممکن است در کارخانه، انبار، کشاورزی یا هر محیط دیگری باشد و از این نظر محدودیت خاصی برای شما وجود نخواهد داشت.

توجه کنید که این فرایند شامل مراحل مختلفی خواهد بود که در گام نخست آن تهیه تجهیزات هوشمند قرار دارد که شامل تجهیزاتی در فناوری اینترنت اشیا خواهد بود. یکی از مهم‌ترین مشخصه‌های این عملیات این است که معمولاً در آن از تکنیک‌های مبتنی بر یادگیری ماشین و هوش مصنوعی استفاده می‌شود که امروزه بخش عمده‌ای از دنیای تکنولوژی را تشکیل داده است. استفاده از این تکنیک‌ها باعث شده تا دقت بسیاری از فرایندها افزایش پیدا کرده و بخش عمده‌ای از هزینه‌ها نیز کاهش یابد.

تاریخچه هوشمندسازی

به‌ طور کلی فرایند اتوماسیون و هوشمندسازی از اوایل قرن بیستم و زمانی که تکنولوژی‌های کامپیوتری پیشرفت کردند مطرح شد و از همان زمان بود که به‌صورت جزئی برخی از فرایندها به‌صورت خودکار در آمدند. در ابتدا فرایند هوشمندکردن تجهیزات مختلف تنها شامل اتوماسیون و خودکار کردن عملیات تکراری بود که در گذشته توسط انسان‌ها و نیروی انسانی انجام می‌شدند. با این‌ وجود پس از گذشت مدت‌زمانی و پیشرفت تکنولوژی هوش مصنوعی شاهد آن بودیم که تجهیزات هوشمند قادر به انجام فعالیت‌های پیشرفته‌تر نیز بودند.

آن‌ها می‌توانستند بسیاری از فعالیت‌های مختلف را که دارای پیچیدگی‌های زیادی بودند انجام دهند و نحوه انجام آن‌ها نیز به این شکل بود که ابتدا داده‌ها را جمع‌آوری کرده و سپس از روی این داده‌ها یاد می‌گرفتند که چگونه باید یک فعالیت مخصوص را انجام دهند. رفته‌رفته همراه با تحول دیجیتال، این تکنولوژی‌های پیشرفت کرده و وارد سطوح جدیدتری از دشواری شدند به‌ طوری‌ که امروزه شاهد آن هستیم که در بسیاری از موارد تجهیزات هوشمند می‌توانند عملکردی بسیار بهتر از انسان را در فعالیت‌های پیچیده از خود نشان دهند.

شاید عملیات هوشمند سازی دارای تاریخچه چندان طولانی نباشد؛ ولی در چند سال اخیر به علت پیشرفت‌های بزرگی که در حوزه یادگیری ماشین و اینترنت اشیا رخ‌ داده است، شاهد انفجار تکنولوژی‌های این حوزه بوده‌ایم. اولین فعالیت‌هایی که به‌صورت رسمی در زمینه‌های هوشمندکردن تجهیزات به شکل امروزی اتفاق افتاد، فعالیت‌های مربوط به شرکت IBM بود که موفق شد قطعه‌ای را طراحی کند که می‌توانست عملکرد نادرست مین فریم‌ها را شناسایی کند. این مسئله به سال 1992 میلادی بازمی‌گردد.

مهم‌ترین مزایای هوشمندسازی 

مزایای هوشمند سازی چیست؟ اگر بخواهیم پاسخ دقیقی به این سوال ارائه دهیم باید گفت که هوشمندسازی مفهومی است که می‌تواند از جهات مختلف برای کسب‌وکارها، صنایع و بسیاری از موارد دیگر مفید واقع شود. هوشمندکردن تجهیزات همواره می‌تواند مزایای زیادی را به همراه داشته باشد. در ادامه به بررسی برخی از مهم‌ترین مزایای هوشمندکردن تجهیزات مختلف و صنایع پرداخته و توضیحاتی را ارائه می‌دهیم.

بهبود کارایی و بهره‌وری

شاید بتوان مهم‌ترین مزیت هوشمند سازی بهبود کارایی سیستم‌هایی است که در حال حاضر از آن‌ها استفاده می‌شود. امروزه سیستم‌های مختلف و تجهیزاتی که در موارد مختلف از جمله کشاورزی، کارخانه‌ها یا حتی منازل استفاده می‌شوند باید به‌صورت دسترسی مدیریت شوند و این امکان وجود ندارد که به طور خودکار آن‌ها را مدیریت کرد. همین عامل نیز باعث بروز خطای انسانی شده و دقت عملیات مختلف را به میزان زیادی کاهش می‌دهد.

حال با هوشمندکردن تجهیزات و سیستم‌هایی که در این زمینه استفاده می‌شوند می‌توان شرایطی را فراهم کرد تا دستگاه‌ها بتوانند به‌صورت 24 ساعته و بدون نیاز به نظارت نیروی انسانی وظایف خود را انجام دهند. همین عامل نیز باعث می‌شود تا هم سرعت انجام فعالیت‌های مختلف به میزان زیادی افزایش پیدا کرده و هم دقت فعالیت‌ها بیشتر شود. این مسئله نیز می‌تواند در نهایت باعث افزایش سودآوری بسیاری از صنایع مختلف شود.

صرفه‌جویی در هزینه‌ها 

از دیگر مزایای بسیار مهمی که هوشمندکردن انواع تجهیزات می‌تواند به همراه داشته باشد کاهش و صرفه‌جویی در هزینه‌ها است. تجهیزاتی که به‌صورت هوشمند کار می‌کنند معمولاً دارای عملکرد دقیقی هستند و همین عامل نیز باعث می‌شود تا نگهداری از آن‌ها به شکل بهتری صورت گرفته و آسیب کمتری به آن‌ها وارد شود. از طرف دیگر عملکرد هوشمند این تجهیزات باعث خواهد شد تا بتوان هزینه‌های مختلف از جمله تولید، نیروی کار و … را نیز کاهش داد.

فراموش نکنید که هوشمند سازی نه‌تنها می‌تواند به کاهش هزینه‌های تولید کمک کند؛ بلکه در بسیاری از موارد هزینه نگهداری از تجهیزات را نیز کاهش خواهد داد. به همین علت است که معمولاً کارشناسان می‌گویند هوشمندکردن تجهیزات از نظر اقتصادی کاملاً به‌صرفه خواهد بود. عملیات هوشمندکردن به طور مستقیم روی کاهش مصرف انرژی نیز اثر می‌گذارد. پس، از این طریق نیز می‌تواند به کاهش هزینه‌های یک مجموعه کمک کند.

افزایش امنیت

با استفاده کردن از تجهیزات هوشمند در واقع شرایطی فراهم می‌شود تا بتوان امنیت تجهیزات مختلف را نیز ارتقا داد. به‌طورکلی در صنایع و کاربردهای مختلف، کمک گرفتن از نیروهای انسانی همواره می‌تواند خطای زیادی را تولید کرده و امنیت محیط را به میزان زیادی کاهش دهد. این در حالی است که استفاده از تجهیزات هوشمند می‌تواند با برطرف‌کردن این خطاهای انسانی به میزان زیادی روی افزایش امنیت تاثیرگذار باشد.

به‌ عنوان‌ مثال در کارخانه‌ هوشمند معمولاً تجهیزات و دستگاه‌های مختلف عملکرد دقیق‌تری دارند و آسیب کمتری را به نیروی کار انسانی وارد می‌‎کنند. هوشمند سازی کمک می‌کند تا بتوان نظارت بهتری را به‌صورت خودکار روی تجهیزات و محیط داشت. این نظارت هوشمند نیز به طور مستقیم با امنیت در ارتباط خواهد بود.

استفاده هوشمند از داده‌ها

در دنیای امروز داده‌ها نقش کلیدی و بسیار مهمی را در موارد مختلف ایفا می‌کنند. مهم نیست که شما قصد داشته باشید تجهیزات یک کارخانه را مدیریت کنید، محصولات کشاورزی خود را بهینه‌سازی کنید یا ساختمان خود را به‌صورت هوشمند دربیاورید؛ درهرصورت داده‌ها می‌توانند به شما در این زمینه کمک کنند. هرچه شما داده‌های بیشتری را در اختیار داشته باشید و بتوانید از آن‌ها الگوهای جذابی را به دست بیاورید می‌توانید به بینش عمیقی دست پیدا کرده و از این بینش برای بهینه‌سازی بهره ببرید.

یکی از مهم‌ترین مزایای هوشمند سازی این است که کمک می‌کند تا در گام اول داده‌ها و اطلاعات موردنیاز خود را به دست بیاورید. برای به‌ دست‌ آوردن چنین اطلاعاتی معمولاً از تجهیزات حوزه اینترنت اشیا و حسگرها استفاده می‌شود که به شما کمک می‌کنند تا بتوانید اطلاعات را به‌صورت لحظه‌ای دریافت کنید. در گام بعدی با استفاده از تکنیک‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشین شما می‌توانید به بینش و دانش عمیقی از این داده‌ها دست پیدا کنید.

حذف نیروی انسانی

هوشمند سازی هنگامی عملیاتی است که به دنبال خودکار کردن و اتوماسیون طیف گسترده‌ای از فعالیت‌ها در کاربردهای مختلف است. در بیشتر این فعالیت‌ها معمولاً می‌توان حضور یک یا چند نیروی انسانی را مشاهده کرد. وجود نیروهای انسانی در یک فعالیت می‌تواند مشکلاتی داشته باشد که از جمله آن‌ها می‌توان به هزینه زیاد نیروی انسانی، وجود خطاهای انسانی زیاد، محدودیت‌ها در زمان کارکردن نیروی انسانی و … اشاره کرد.

با استفاده از تجهیزات هوشمند می‌توان بسیاری از مشکلات مربوط به نیروی انسانی را کاهش داد که این کار با حذف نیروی انسانی در بسیاری از فعالیت‌های مختلف انجام می‌شود. یکی دیگر از مزایای بسیار مهم حذف نیروی انسانی این است که به علت کارکرد استاندارد تجهیزات هوشمند طول عمر این تجهیزات نیز افزایش پیدا خواهد کرد.

کاربرد هوشمند سازی در بخش‌های مختلف

هوشمندسازی می‌تواند در طیف گسترده‌ای از موارد مختلف مورد استفاده قرار گیرد و کاربردهای زیادی داشته باشد. از جمله این کاربردها می‌توان به کارخانه‌های هوشمند، کشاورزی هوشمند، انبارهای هوشمند، خانه‌های هوشمند و … اشاره کرد. در ادامه به طور مختصر درباره هریک از این کاربردها صحبت کرده و نکاتی را درباره آن‌ها بیان می‌کنیم.

کارخانه هوشمند

یک کارخانه هوشمند در واقع شبکه‌ای از ماشین‌آلات، مکانیزم‌های ارتباطی، تجهیزات محاسباتی و سیستم‌های فیزیکی و سایبری است که به یکدیگر متصل بوده و در آن‌ها از فناوری هوش مصنوعی و یادگیری ماشین نیز استفاده می‌شود. در این کارخانه‌ها تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و انجام فرایندهای اتوماسیون نقش کلیدی را ایفا می‌کنند. امروزه این کارخانه‌ها با نام صنعت نسل چهارم نیز شناخته می‌شوند. از جمله مزایای چنین کارخانه‌هایی می‌توان به کاهش هزینه‌های تولید، بهبود کیفیت محصولات، تسریع روند تولید و تأمین منابع از طریق زنجیره تأمین و … اشاره کرد.

زنجیره تأمین هوشمند

هوشمندسازی زنجیره تأمین بخش مهمی از کارخانه‌های هوشمند را تشکیل می‌دهد که می‌تواند به طور مستقیم روی بهبود کارایی اثرگذار باشد. در این روند می‌توان اطلاعات و فعالیت‌های انجام‌شده در زنجیره تأمین را بررسی کرده و داده‌های مربوط به آن را با استفاده از تجهیزات مخصوص جمع‌آوری کرد. در ادامه می‌توان از این داده‌ها برای بهبود مدیریت زنجیره تأمین استفاده کرد. هوشمند سازی در این حوزه می‌تواند به تأمین هرچه سریع‌تر منابع برای کارخانه‌ها و صنایع مختلف کمک کرده، هزینه‌های تولیدی را کاهش داده و به مدیریت فروش محصولات کمک کند.

صنعت هوشمند

انقلاب صنعتی چهارم، انقلابی در راستای هوشمند سازی صنعت است که در آن تلاش می‌شود تا از تجهیزات اتوماسیون و خودکار کردن طیف گسترده‌ای از فرایندها در صنایع مختلف استفاده شود. هوشمندی صنایع باعث خواهد شد تا نیاز به نیروی انسانی در انجام فعالیت‌های تکراری کاهش پیدا کرده و نیروهای انسانی تمرکز خود را روی بهبود فرایندهای مختلف قرار دهند. این تجهیزات هوشمندسازی می‌توانند به کاهش هزینه‌های صنایع مختلف و البته بهبود کیفیت محصولات تولید شده توسط آن‌ها کمک کنند.

کشاورزی هوشمند

امروزه استفاده از زیرساخت‌های هوشمند صنعت کشاورزی از جمله استفاده از محیط کلود، اینترنت اشیا، داده‌های حجیم، هوش مصنوعی و … می‌تواند به افزایش کیفیت و کمیت محصولات کشاورزی کمک شایانی کند. با استفاده از این تجهیزات و حسگرهای مخصوص در کشاورزی هوشمند می‌توان عواملی از جمله شرایط خاک، شرایط آب‌وهوایی، رطوبت، دما، نور و … را بررسی کرده و شرایط بهتری را برای محصولات کشاورزی فراهم کرد. هوشمند سازی صنعت کشاورزی می‌تواند به کاهش هزینه‌ها و پایداری بیشتر صنعت کشاورزی کمک کند.

انبار هوشمند

انبار هوشمند را می‌توان نقطه اوج اتوماسیون انبار در نظر گرفت. در چنین انباری معمولاً از انواع تجهیزات و تکنولوژی‌های هوشمند استفاده می‌شود تا محصولات و مواد اولیه مختلف را مدیریت و جابه‌جا کرد. بهبود کارایی و بهره‌وری انبار یکی از مهم‌ترین اهداف هوشمند سازی انبارها به شمار می‌آید. به‌طورکلی انبارهای هوشمند دارای خطای کمتری هستند و همین عامل نیز باعث می‌شود تا خیلی سریع بتوانند نیازهای بخش تولید و خدمات را برآورده کنند. در این انبارها معمولاً از تجهیزاتی در حوزه‌های رباتیک، هوش مصنوعی و اینترنت اشیا استفاده می‌شود

لجستیک هوشمند

لجستیک هوشمند نوعی سیستم مبتنی بر تکنولوژی و فناوری اطلاعات است که شامل جنبه‌های مختلفی بوده و بخش‌هایی از جمله حمل‌ونقل، بسته‌بندی، انبارداری، بارگیری و تخلیه، پردازش و توزیع و … را شامل می‌شود. یکی از مهم‌ترین مشخصه‌های هوشمند سازی لجستیک، تجزیه‌وتحلیل جامع اطلاعات و داده‌ها در راستای بهینه‌سازی فعالیت‌های این حوزه است. برخلاف لجستیک سنتی، در این نوع لجستیک شاهد آن هستیم که تکنولوژی‌ها و تجهیزات استفاده‌شده به بهبود برنامه‌ریزی خود کمک کرده و مشکلات مربوط به تصمیم‌گیری را نیز حل می‌کنند.

خانه هوشمند

امروزه ساختمان‌های هوشمند نسل جدیدی از صنعت ساخت‌وساز را نمایش می‌دهند. به لطف پیشرفت تکنولوژی در زمینه‌های مختلف شما می‌توانید اقدام به ساخت یک ساختمان هوشمند کنید که به شما در صرفه‌جویی در مصرف انرژی کمک می‌کند. در هوشمند سازی ساختمان معمولاً از اینترنت اشیا، حسگرهای قوی، مکانیزم‌های مرتبط با علم رباتیک و هوش مصنوعی در راستای داشتن نظارت کامل بر عملکرد ساختمان استفاده می‌شود. به همین علت به‌راحتی می‌توان عملکرد بخش‌های مختلف ساختمان را مطابق با نیازهای خود شخصی‌سازی و بهینه‌سازی کرد.

از جمله مزایای مهم هوشمندسازی ساختمان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بالا بردن امنیت ساختمان‌ها به علت استفاده از تجهیزاتی مانند دوربین‌های مداربسته، حسگرها، درب‌های ضد سرقت و سیستم‌های امنیتی خودکار
• کاهش مصرف سوخت و انرژی در ساختمان‌ها به علت استفاده از تجهیزات مدیریتی در داخل ساختمان‌های هوشمند
• مدیریت بخش‌های مختلف ساختمان از راه دور و تنها با استفاده از گوشی‌های هوشمند
• رفاه بیشتر در داخل ساختمان‌های هوشمند
• افزایش طول عمر ساختمان‌های هوشمند و تجهیزات استفاده شده در این ساختمان‌ها که در نهایت منجر به کاهش هزینه‌های ساختمان می‌شود.
• قابلیت برنامه‌ریزی برای فعالیت‌های مختلف داخل ساختمان

بیمارستان هوشمند

این روزها بیمارستان‌ها استقبال گسترده‌ای از پیشرفت‌های مبتنی بر تکنولوژی برای کمک به بهبود مراقبت از بیماران از خود نشان داده‌اند که به معنی وجود پتانسیل برای تحول دیجیتال گسترده در این حوزه است. بیمارستان هوشمند می‌تواند سطوح جدیدی از دقت و کارایی را در فرایندهای بالینی به ارمغان آورد و باعث یکپارچگی هرچه بیشتر اکوسیستم بیمارستان‌ها شود. از جمله مهم‌ترین بخش‌های یک بیمارستان که می‌توانند تحت تأثیر فرایند هوشمندسازی قرار گیرد می‌توان به تصویربرداری‌ هوشمند از بیماران، اتاق عمل، ایستگاه پرستاران و … اشاره کرد.

معادن هوشمند

استخراج هوشمند مجموعه ای از فرآیندها و فناوری است که می تواند بهره وری و ایمنی عملیات استخراج را افزایش دهد. فناوری هایی مانند حسگرهای هوا، رادارهای نفوذی زمین، نظارت تصویری و حسگرهای اینترنت اشیا همگی می توانند در عملیات استخراج هوشمند نقش داشته باشند.
عملیات در معادن غیر هوشمند متکی به جمع آوری داده ها در محل و سپس بازگرداندن آن داده ها به دفتر اصلی برای پردازش است. این می تواند یک روند کند باشد، به خصوص اگر محل کار در یک منطقه روستایی باشد. هوشمندسازی معادن شامل مزایای زیادی از جمله: بهبود ایمنی نیروی کار، کاهش هزینه‌ها، امنیت و.. می‌باشد.

 

ارتباط هوشمندسازی با بیگ دیتا (Big Data)

داده یکی از مهم‌ترین اجزا و بخش‌های فرایند هوشمندسازی به شمار می‌آید. معمولاً در کاربردهای مختلفی که در ادامه بیان می‌کنیم یکی از اصلی‌ترین اهداف این است که با استفاده از تجهیزات اینترنت اشیا مانند انواع حسگرها اطلاعات را از محیط دریافت کرده و در ادامه با جمع‌آوری داده و تجزیه‌وتحلیل آن‌ها به بهبود روندهای مختلف کمک شود. به همین علت است که در حال حاضر حوزه هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و داده‌های حجیم از اهمیت زیادی برخوردار هستند.

بیگ دیتا و هوشمندسازی دو مولفه اساسی در توسعه فناوری مدرن به حساب می‌آیند که با یکدیگر در ارتباط نزدیکی قرار دارند.  حجم بالایی از داده‌ها از انواع سیستم‌ها، دستگاه‌ها و فعالیت‌های متعدد جمع‌آوری می‌شوند. داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از هوش مصنوعی و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، به اطلاعات ارزشمندی تبدیل می‌شوند. این اطلاعات می‌توانند به شکل هوشمندانه در فرآیندها و تصمیمات به صورت خودکار به کار گرفته شوند. به عنوان مثال، در صنایع تولیدی، از بیگ دیتا برای پیش‌بینی خرابی ماشین‌آلات، برنامه‌ریزی تعمیر و نگهداری بهینه، و ارتقاء بهره‌وری تولید استفاده می‌شود. این هماهنگی میان بیگ دیتا و هوشمندسازی به سازمان‌ها این امکان را می‌دهد تا با بهره‌گیری از داده‌های به دست آمده از بیگ دیتا، فرآیندها و تصمیمات خود را به شکل هوشمندانه‌تر و کارآمدتری اجرا کنند.

هدف از هوشمند سازی و آینده آن

اگر بخواهیم یک هدف کلی از هوشمندسازی را ارائه دهیم می‌توان گفت که هدف از آن ایجاد یک سیستم هوشمند و خودکار است که بتواند وظایف مختلف را بدون نیاز به دخالت انسانی انجام دهد. این فعالیت‌ها و وظایف ممکن است شامل فعالیت‌های ساده و تکراری باشند و ممکن است پیچیدگی‌های بیشتری نیز داشته باشند.

در گذشته معمولاً هدف از هوشمندکردن تجهیزات تنها این بود که تجهیزات قادر باشند فعالیت‌های ساده و تکراری که از پیش برای آن‌ها تعریف می‌شود را انجام دهند؛ ولی امروزه با پیشرفت علم هوش مصنوعی این هدف تغییر کرده است. امروزه می‌توان گفت که هدف از هوشمندکردن تجهیزات این است که آن‌ها بتوانند نیازهای انسانی را در محیط‌های مختلف تشخیص داده و مطابق با این نیازها و توانایی‌هایی که برای آن‌ها تعریف شده بهترین راهکارها را اتخاذ کنند. بسیاری از کارشناسان آینده درخشانی را برای این حوزه در نظر می‌گیرند.

یکی از مهم‌ترین دلایلی که برای این موضوع وجود دارد این است که هوشمندسازی می‌تواند به کاهش هزینه‌ها در بخش‌های مختلف کمک کرده و البته کارآمدی بیشتری نیز داشته باشد.

از طرف دیگر انتظار می‌رود که در آینده تکنولوژی‌های مربوط به اینترنت اشیا، رباتیک، هوش مصنوعی و یادگیری ماشین نیز به میزان زیادی پیشرفت کنند که قطعاً حوزه‌های هوشمندکردن تجهیزات و محیط‌های مختلف نیز از این پیشرفت نهایت بهره را خواهند برد.

هزینه هوشمند سازی و عوامل مؤثر بر آن

در بخش‌های قبلی درباره مهم‌ترین مزایای هوشمندسازی صحبت کرده و اطلاعاتی را در اختیار شما قرار دادیم. حال باید با یکی از مهم‌ترین معایب این کار آشنا شوید که آن هزینه زیادی است که هوشمندکردن تجهیزات نیاز دارد. برای این‌که بتوان تجهیزات پیشرفته و مطابق با جدیدترین تکنولوژی‌های روز دنیا را خریداری کرد معمولاً نیاز به سرمایه زیادی وجود دارد که تهیه کردن این سرمایه اولیه برای بسیاری از کسب‌وکارها، شرکت‌ها و افراد امکان‌پذیر نیست. پس اولین مانعی که برای هوشمندکردن محیط‌های مختلف وجود دارد هزینه‌های بالای آن است.

از طرف دیگر باید توجه کنید که عواملی از جمله نصب و راه‌اندازی این سیستم‌ها نیز می‌توانند باعث افزایش هزینه‌های هوشمندسازی شوند. سیستم‌های هوشمند معمولاً دارای پیچیدگی‌های زیادی هستند و به همین علت نیز نصب و راه‌اندازی آن‌ها نیازمند سطح بالایی از دانش و تخصص و البته مهارت‌های فنی است. از آنجایی‌ که چنین نیروهای فنی و متخصصی معمولاً کم پیدا می‌شوند، هزینه‌های بالایی را در قبال ارائه خدمات خود دریافت خواهند کرد. عوامل مختلفی وجود دارند که می‌توانند روی هزینه‌های هوشمندکردن تجهیزات اثرگذار باشند که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

نوع تجهیزات انتخابی

انواع مختلفی از تجهیزات هوشمند سازی وجود دارد که هریک از آن‌ها دارای مزایا و کاربردهای مخصوص به خود هستند. بسته به محیطی که هدف استفاده از تجهیزات هوشمند است، می‌توان از هریک از این تجهیزات استفاده کرد. همین عامل نیز به طور مستقیم روی هزینه نهایی هوشمندکردن محیط تأثیرگذار خواهد بود. انواع تجهیزاتی که برای این کار انتخاب می‌شوند معمولاً تفاوت‌های زیادی با یکدیگر دارند و با توجه ‌به کارایی و کاربردی که دارند از قیمت‌های متفاوتی نیز برخوردار خواهند بود.

نکته مهم در اینجا این است که بر اساس کاربرد مدنظر (مانند کارخانه هوشمند، کشاورزی هوشمند و …) تجهیزات موردنیاز متفاوت خواهند بود و تجهیزاتی که در اینجا باید خریداری شوند حتماً باید با مشورت گرفتن از یک شخص متخصص و باتجربه انتخاب شوند.

هزینه پیاده‌سازی و نصب

گام آخر هزینه‌های هوشمندسازی شما مربوط به هزینه‌های پیاده‌سازی و نصب است. همان‌طور که در بخش‌های قبلی نیز به این موضوع اشاره کردیم نصب و پیاده‌سازی تجهیزات هوشمند یک فرایند کاملاً تخصصی است که نیازمند دانش و مهارت بالایی بوده و پیدا کردن چنین شخصی نیز هزینه‌هایی را برای شما خواهد داشت. به‌طورکلی نصب کردن تجهیزات می‌تواند باعث افزایش هزینه‌های کلی شما شود. به همین علت نیز بهتر است از مجموعه‌هایی کمک بگیرید که در کنار کیفیت بالای خدمات هزینه مناسبی را نیز از شما دریافت کنند.

ارتباط هوشمندسازی و تحول دیجیتال

تحول دیجیتال به معنای ایجاد تحول در تجهیزات، نحوه استفاده از تجهیزات، فرهنگ سازمانی و بسیاری از موارد دیگر است؛ ولی شروع کار تحول دیجیتال با هوشمندسازی است. در واقع در تحول دیجیتال تلاش می‌شود تا صنایع و کسب‌وکارهای مختلف هوشمند شده و فرهنگ هوشمندسازی نیز در آنها نهادینه شود. به طور کلی هوشمندکردن فرایندهای مختلف می‌تواند به‌عنوان اولین مرحله از تحول دیجیتال شناخته شود.

اگر در تحول دیجیتال فرایند هوشمندکردن تجهیزات با دقت بالایی انجام نشود احتمالا در آینده مشکلات زیادی را برای یک سازمان به وجود می‌آورد. به همین علت نیز تکنولوژی‌ها و فناوری‌هایی که در هوشمندکردن سازمان‌ها و صنایع استفاده می‌شوند از اهمیت بالایی برخوردار هستند و در نتیجه کل پروسه تحول دیجیتال نیز وابسته به هوشمندسازی خواهد بود.

ارتباط هوشمندسازی با انقلاب صنعتی نسل چهارم

برای درک هرچه بهتر این موضوع ابتدا باید تعریفی از انقلاب صنعتی نسل چهارم را ارائه داد. انقلاب صنعتی نسل چهار به معنای ترکیب تکنولوژی‌های مختلف از جمله هوش مصنوعی، رباتیک، اینترنت اشیا، مهندسی ژنتیک و مواردی از این قبیل با فرایندهای صنعتی و سازمانی در دنیای امروز است. این انقلاب می‌تواند به طور مستقیم فرایندهای صنعتی را بهینه‌سازی کرده و باعث کارایی بیشتر کارخانه‌ها و صنایع شود.

هوشمندسازی در واقع بخش عمده‌ای از فرایندی است که در طی انقلاب صنعتی نسل چهارم طی می‌شود. در انقلاب صنعتی نسل چهار تلاش می‌شود تا عملیات صنایع و سازمان‌ها با استفاده از تکنولوژی‌های حوزه اینترنت اشیا، رباتیک و یادگیری ماشین هوشمند شده و به طور خودکار انجام شوند. از طرف دیگر داده‌های جمع‌آوری شده از تجهیزات کارخانه‌ها و صنایع با استفاده از هوش مصنوعی و یادگیری عمیق پردازش شده و بینش عمیقی برای بهبود فرایندهای کارخانه‌ها و صنایع از آنها به دست می‌آید.

در واقع هوشمندسازی را می‌توان بخشی جدایی‌ناپذیر از انقلاب صنعتی نسل چهار دانست که امروزه بسیاری از کشورهای صنعتی و بزرگ در دنیا را تحت تاثیر خود قرار داده و پیش‌بینی می‌شود که در آینده‌ای نزدیک کل دنیا را در بر بگیرد.

پرسش‌و‌پاسخ

تعریف هوشمند سازی به طور خلاصه چیست ؟

یک فرایند بسیار کاربردی در صنایع مختلف است که می‌تواند به انجام بسیاری از فرایندها و فعالیت‌های هوشمند و مبتنی بر تکنولوژی‌های روز که در گذشته حتماً باید توسط نیروهای انسانی انجام می‌شدند کمک کند.

مزایای مهم هوشمند شدن چیست؟

هوشمند شدن بخش‌های مختلف می‌تواند مزایای زیادی از جمله: بهبود کارایی و بهره وری، صرفه جویی در هزینه‌ها، افزایش امنیت و.. داشته باشد.

هوشمندسازی در چه صنایعی کابرد دارد؟

این عملیات می‌تواند در طیف گسترده‌ای از صنایع مختلف مورد استفاده قرار گیرد و کاربردهای زیادی داشته باشد. از جمله این کاربردها می‌توان به کارخانه‌های هوشمند، کشاورزی هوشمند، انبارهای هوشمند، لجستیک هوشمند و … اشاره کرد.

خلاصه مطلب

به‌طورکلی مفهوم هوشمندکردن تجهیزات عملیاتی است که در آن تلاش می‌شود تا فعالیت‌های انجام شده توسط تجهیزات مختلف را خودکار کرده و به عبارتی یک سیستم اتوماسیون را پیاده کرد. البته امروزه تجهیزات هوشمند می‌توانند عملیات پیچیده‌تر و پیشرفته‌تری را نیز انجام دهند. هوشمندسازی در صنعت، کارخانه‌ها، کشاورزی، ساختمان‌های مسکونی و تجاری و … کاربردهای گسترده‌ای دارد. هزینه هوشمندکردن سیستم‌های مختلف کمی بالاست ولی بدون شک کاهش هزینه‌های آینده باعث صرفه اقتصادی این کار خواهد شد.

هوشمند سازی می‌تواند نتایج بسیار زیادی داشته باشد. این فرایند می‌تواند کارایی عملیاتی صنایع را بهبود دهد، به مدیریت هرچه بهتر انبارها و لجستیک کمک کرده و فرایندهای این حوزه را نیز بهینه‌سازی کند، می‌تواند امنیت ساختمان‌های هوشمند را افزایش داده و از طرفی به کاهش هزینه‌های کلی نیز کمک کند. از طرف دیگر این فرایند می‌تواند در زندگی روزمره نیز کاربردهای زیادی داشته باشد و به بهبود فرایندهای زندگی روزمره نیز کمک شایانی کند.

 

• منابع
  وب سایت smartificationofeverything
  وب سایت martech360
  وب سایت techtarget
  وب سایت selecthub