ماتریس مبدا و مقصد

ایجاد یک سیستم حمل‌ونقل کارآمد شامل ایجاد زیرساختهای لازم برای تردد آسان شهروندان، ایجاد مسیرهای مؤثر و کارآمد برای جابهجایی سریع ترافیک، تخمین تعداد اتوبوسها و سایر وسایل حمل‌ونقل عمومی لازم و نرخ جابهجایی آنها در هر مسیر خواهد بود. به عبارت بهتر، مهمترین عامل موفقیت هر سیستم حمل‌ونقل، مقدار توجه و میزان برآورده کردن نیازمندیهای واقعی آن سیستم است.
برای آنکه بتوان سیستمی طراحی نمود که نیازمندیهای حوزه حمل‌ونقل را برآورده سازد، در ابتدا می‌بایست این نیازمندیها شناسایی شوند. یکی از مهم‌ترین ابزارهایی که میتواند نیازمندیهای حوزه حمل‌ونقل را توصیف نماید، ماتریس مبدا-مقصد (Origin-Destination-Matrix) است. این ماتریس توصیف‌کننده میزان سفرها از یک نقطه‌به‌نقطه دیگر، در یک بازه زمانی مشخص است.
به صورت رایج، ماتریس مبدا-مقصد و سایر گزارش‌های لازم در این حوزه، از طریق مصاحبه و مشاهدات میدانی (Road Side Interviews) استخراج می‌گردند که علی‌رغم هزینه‌های بالای انجام مشاهدات میدانی، آمار به‌دست‌آمده از این طریق به محدود به بازه کوچکی از مکان‌ و زمان بوده و با فاصله‌ گرفتن از زمان گزارش‌گیری منسوخ و به طور بالقوه مستعد ابتلا به سوگیری و خطاهای گزارش‌گیری می‌باشند.
در سال‌های اخیر تلاش‌هایی در زمینه داده‌کاوی از سامانه‌های حمل‌ونقل عمومی از طریق دسترسی به داده‌های کارت هوشمند و کارت بلیت در نقاط ورودی و خروج مترو و BRT و همچنین داده‌های به دست آمده از طریق دوربین‌های کنار جاده‌ای و تشخیص خودکار شماره نیز انجام شده است. با این حال، در مورد اول به یک زیرمجموعه محدود از انواع حمل‌ونقل عمومی محدود شده است و در مورد دوم امکان استقرار و نگهداری از زیرساخت‌های دوربین مداربسته در کل شهر وجود ندارد و گستردگی لازم در این نوع مطالعات تأمین نخواهد شد.
دستگاه‌های متکی بر GPS نیاز به دید واضح از آسمان دارند و اگر با ساختمان‌های بلند احاطه شوند، با مشکلاتی مواجه خواهند شد. در حالی که GSM (شبکه تلفن همراه) موقعیت مکانی را با استفاده از نزدیک‌ترین ایستگاه‌ پایه، حتی در تونل‌ها و مناطق متراکم که GPS نمی‌تواند اطلاعات ارائه کند، فراهم می‌کند. پس هرچند که دقت اطلاعات به‌دست‌آمده از طریق موقعیت‌یابی با فناوری GPS به‌واسطه داشتن دقت بالاتر گزینه مناسبی برای موقعیت‌یابی در ابعاد خرد و مسافرت‌های درون‌شهری به شمار می‌رود، اما جمع‌آوری اطلاعات کلان جابجایی شهروندان در شهر با استفاده از شبکه تلفن همراه (GSM) مجموعه گسترده‌تری از اطلاعات را در اختیار برنامه‌ریزان قرار می‌‌دهد که در مجموع کیفیت و کمیت این دسته اطلاعات کارآمدی بیشتری در برنامه‌ریزی دارد.
از سوی دیگر، یکی از پیشروترین کاربردهایی که در دنیا برای همزاد دیجیتال رخ‌داده است، بررسی مسیرهای پرتردد و مدل‌سازی کلان ترافیک رفت‌وآمد است که ممکن است در ابعادی به کوچکی یک سوله یا بخشی از یک کارخانه، یا به بزرگی یک شهر مورد استفاده قرار گیرد. در سال‌های اخیر این سامانه برای شهرهای سنگاپور، سیدنی… ایجاد شده و در خدمت مدیران و برنامه‌ریزان شهری قرارگرفته است.
ترکیب این دو نکته، منجر به ایجاد یکی از مهم‌ترین تجربه‌های بنتک در حوزه شهر هوشمند شد: بنتک این افتخار را دارد که در همکاری با شهرداری تهران، نسخه‌ی اولیه‌ای از یک همزاد دیجیتال را برای شهر تهران ایجاد کرده است. این محصول، با تکیه ‌بر جمع‌آوری اطلاعات جابجایی شهروندان در شهر که با استفاده از فناوری تلفن همراه انجام می‌شود، الگوهای حرکت و حضور شهروندان در نقاط مختلف را استخراج کرده و به‌طور مداوم بر مبنای آخرین داده‌ها به‌روزرسانی می‌کند. به‌این‌ترتیب، مدیران شهری می‌توانند تصویری دیجیتال از شرایط لحظه‌ای شهر داشته باشند.