راهکارهای مبتنی بر اینترنت اشیا می‌توانند به طور قابل‌توجهی به بهینه‌سازی مدیریت زنجیره تأمین و فرایندهای لجستیکی کمک کرده و شفافیت بیشتری را در این حوزه داشته باشند. از طرف دیگر همکاری اینترنت اشیا و زنجیره تامین می‌تواند به کاهش هزینه‌های حوزه لجستیک نیز کمک کند. نقش اینترنت اشیا در مدیریت زنجیره تامین یک نقش استراتژیک است؛ چراکه علاوه بر بهینه‌سازی فرایندها می‌تواند مزایایی همچون بالابردن سرعت سرویس‌دهی، افزایش دقت در خدمات و … را نیز به همراه داشته باشد.
تعریف زنجیره تامین
برای بررسی هرچه دقیق‌تر ارتباط میان اینترنت اشیا و زنجیره تامین بهتر است که ابتدا با مفهوم زنجیره تامین بیشتر آشنا شویم. زنجیره تامین شبکه‌ای از تمامی افراد، منابع، فعالیت‌ها و فناوری‌های دخیل در ایجاد و فروش یک محصول است. یک زنجیره تامین شامل همه چیز از جمل ه تحویل مواد اولیه از تامین‌کننده به سازنده تا تحویل نهایی محصول به کاربر نهایی را شامل می‌شود. در واقع بخش زنجیره تامین در هر سازمانی مربوط به رساندن محصول نهایی از تولیدکننده به مصرف‌کننده به‌عنوان یک کالای توزیع خواهد بود.
زنجیره تامین هوشمند
زنجیره تامین هوشمند شامل استفاده از انواع فناوری‌های نوظهور از جمله داده‌های حجیم، اینترنت اشیا، بلاک‌چین و RPA برای ساده‌سازی عملیات مختلف داخل زنجیره تامین است. این فناوری‌ها به شرکت‌هایی که در حوزه زنجیره تامین فعالیت دارند اجازه می‌دهند تا بتوانند هزینه‌های خود را کاهش داده، زمان تحویل محصول را کوتاه کرده، اثرات منفی زیست‌محیطی را کاهش داده و به سطوح بی‌سابقه‌ای از اتوماسیون نیز دست پیدا کنند.
یک نکته بسیار مهم در خصوص ارتباط اینترنت اشیا و زنجیره تامین که باعث به‌وجودآمدن زنجیره تامین هوشمند می‌شود این است که چنین زنجیره تامینی یک سیستم خودبهبودگر و کاملاً منعطف است که می‌تواند در یک محیط غیرقابل‌پیش‌بینی نیز به‌خوبی عمل کند. زنجیره تامین هوشمند همچنین شامل به اشتراک‌گذاری یکپارچه اطلاعات و البته بهینه‌سازی مداوم گردش کار بر اساس داده‌های real-time نیز خواهد بود. برای درک بهتر این‌که زنجیره تامین هوشمند باید بدانید که چنین سیستمی می‌تواند موارد متعددی از جمله تاریخچه فروش، شرایط آب‌وهوایی و انواع داده‌هایی که از حسگرهای خود دریافت می‌کند را پردازش کرده و در نتیجه عملکرد بسیار بهتری را در لجستیک و زنجیره تامین ارائه دهد.
پیشنهاد مطالعه: لجستیک هوشمند
استفاده از IoT در زنجیره تامین و مزایای آن
مدیریت زنجیره تامین یک فرایند چندمرحله‌ای است که اغلب گروه‌های مختلفی در آن فعالیت کرده و هریک می‌توانند به نحوی از نقش اینترنت اشیا در مدیریت زنجیره تامین بهره‌مند شوند. از جمله مهم‌ترین این مزایا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تامین‌کنندگان مواد خام از راهکارهای مبتنی بر اینترنت اشیا برای پیگیری فرایندهای خود استفاده می‌کنند. آنها می‌توانند از داده‌های real-time در خصوص شرایط محصول و سلامت دام در صنعت کشاورزی و بسیاری از موارد دیگر اطلاعاتی را به دست بیاورند. در ادامه پردازش این اطلاعات به آنها کمک می‌کند تا بتوانند بازدهی واقعی خود را افزایش داده، کیفیت مواد خام را بهبود ببخشند و حتی بتوانند مصرف انرژی را نیز کاهش دهند.
- از راهکارهای مبتنی بر اینترنت اشیا و زنجیره تامین می‌تواند برای نظارت بر عملیات تولید و وضعیت تجهیزات به‌صورت real-time نیز استفاده کرد. نظارت مستمر بر ابزارها و تجهیزات باعث می‌شود تا خرابی‌ها در کمترین زمان ممکن تشخیص داده شوند، نحوه استفاده از دارایی‌ها و ابزارها به میزان زیادی بهینه‌سازی شود و کارایی بخش تولید نیز افزایش پیدا کند. اینترنت اشیا همچنین می‌تواند به پایداری هرچه بهتر نیز کمک کند.
- اینترنت اشیا می‌تواند شفافیت و دقت بیشتری را در زنجیره تامین به همراه داشته باشد؛ چراکه اپراتورهای لجستیک می‌توانند داده‌های لحظه‌ای را در خصوص مکان و وضعیت هریک از دارایی‌های سازمان دریافت کنند. با استفاده از این داده‌ها آنها می‌توانند کل مسیر تحویل را در صورت نیاز به تغییر اصلاح و بهینه‌سازی کنند. راهکارهای مبتنی بر اینترنت اشیا همچنین به مدیریت زنجیره تامین محصولات سرد نیز کمک کرده و با تشخیص مشکلات موجود در مسیر می‌توانند مواد فاسدشدنی را تا حد زیادی ایمن نگه دارند.
- اینترنت اشیا می‌تواند ردیابی موجودی‌های سازمانی را تسهیل کرده و دقت عملیات انبارداری را نیز به میزان زیادی افزایش دهد. راهکارهایی که از اینترنت اشیا و زنجیره تامین استفاده می‌کنند می‌توانند از طریق نظارت بر شرایط ذخیره‌سازی به حفظ کالاهای فاسدشدنی کمک کنند.
- همکاری بهتر: اینترنت اشیا یک نمای کلی از چگونگی تاثیر زنجیره‌های تامین بر یک کسب و کار ارائه می‌دهد که به‌ویژه در زنجیره‌های تامین پیچیده‌تر داشتن چنین دیدی می‌تواند نقشی کلیدی داشته باشد. ارائه یک نمای کلی در این زمینه می‌تواند بخش‌های مختلف یک سازمان را با یکدیگر هماهنگ‌تر کرده و به آنها اجازه دهد برای جلوگیری از بروز مشکلات با یکدیگر همکاری داشته باشند.
- ارائه خدمات بهتر به مشتریان: یک زنجیره تامین که در آن از اینترنت اشیا نیز استفاده شده باشد می‌تواند به ارائه خدمات بهتر به مشتریان کمک شایانی کند. مدیران می‌توانند از طریق برنامه‌های تلفن همراه به اطلاعات موردنیاز خود دسترسی داشته باشند و زمان تحویل را نیز با دقت بالایی پیش‌بینی کنند. این مسئله می‌تواند مشکلات مربوط به سرعت تحویل محصولات را حل کرده و انتظارات مشتری را برآورده کند.
- ردیابی کالاهای حساس: با استفاده از نمایشگرهای GPS امروزه این امکان برای سازمان‌ها و شرکت‌ها فراهم شده تا بتوانند کالاهای حساس خود را به‌صورت لحظه‌ای ردیابی کرده و در هر لحظه به موقعیت آنها دسترسی داشته باشند.
- بهبود دقت پیش‌بینی: با جمع‌آوری خودکار داده‌ها، سیستم‌های مبتنی بر اینترنت اشیا و زنجیره تامین خطای انسانی موجود در جمع‌آوری داده‌ها را از بین برده و به بهبود پیش‌بینی تقاضای مشتریان کمک می‌کنند. مدیران زنجیره تامین می‌توانند تقاضا را هم بر اساس داده‌های تاریخی و هم بر اساس داده‌های لحظه‌ای پیش‌بینی کنند. نکته مهم دیگر این است که داده‌های زنجیره تامین را می‌توان بدون توقف یا در فواصل زمانی مشخص جمع‌آوری کرد. در هر صورت این کار به کسب و کارها اجازه می‌دهد از داده‌هایی استفاده کنند که جمع‌آوری دستی آنها ممکن است دشوار یا حتی غیرممکن باشد.
برای آشنایی با کاربردهای اینترنت اشیا، مطالعه مقاله اینفورتک در این موضوع به شما پیشنهاد می‌شود.
خلاصه مطلب
نقش اینترنت اشیا در مدیریت زنجیره تامین یک نقش کلیدی و بسیار مهم است که می‌تواند به کاهش مصرف انرژی، بهینه‌سازی فرایندهای مختلف، کاهش هزینه‌ها و … کمک کند. اینترنت اشیا و زنجیره تامین امروزه دارای ارتباط بسیار نزدیکی با یکدیگر هستند که بدون شک این موضوع می‌تواند آینده صنایع، کسب و کارها و بسیاری از سازمان‌های مختلف را تحت تاثیر خود قرار دهد.