تحول دیجیتال امروزه بخش حمل و نقل و لجستیک را نیز تحت تأثیر خود قرار داده است. استفاده از فناوری‌های جدید فرایندهای استراتژیک، تجاری و عملیاتی این صنعت را تحت تأثیر قرار داده و باعث می‌شود تا مشتریان بتوانند به شکل بهتری از خدمات سازمان‌ها و کسب و کار‌های مختلف استفاده کنند. فرایند دیجیتالی‌شدن یا همان تحول دیجیتال در لجستیک می‌تواند مزایای زیادی را داشته باشد که در ادامه به بررسی این مزایا و البته کاربردهای تحول دیجیتال در صنعت حمل و نقل می‌پردازیم.
تعریف تحول دیجیتال
تحول دیجیتال فرایند استفاده از فناوری‌های دیجیتال به‌منظور ایجاد یا اصلاح فرایندهای کسب و کار، فرهنگ و تجربه مشتریان برای برآورده‌کردن نیاز‌های تجاری و در حال تغییر در بازار است. تحول دیجیتال در واقع فراتر از نقش‌های سنتی مانند فروش، بازاریابی و خدمات مشتریان می‌رود. در واقع می‌توان گفت که تحول دیجیتال با نحوه فکرکردن و تعامل شما با مشتریان آغاز شده و به پایان می‌رسد. برای کسب و کار‌هایی که به تازگی قصد دارند فعالیت خود را آغاز کنند نیازی به تغییر فرایندها وجود ندارد و می‌توانند سازمان و کسب و کار خود را از همان ابتدا بر مبنای تکنولوژی‌های دیجیتالی راه‌اندازی کنند. با شروع تحول دیجیتال بسیاری از شرکت‌ها یک گام به عقب برمی‌دارند تا از خود بپرسند که آیا واقعاً اقدامات درستی را تا به اینجای کار انجام داده‌اند یا خیر؟
حمل و نقل هوشمند
امروزه تکنولوژی‌های بی‌سیم و خودکار و البته هوشمند، صنعت حمل و نقل را نیز به میزان زیادی تحت تأثیر خود قرار داده‌اند. این تکنولوژی‌ها پتانسیل یکپارچه‌سازی وسایل نقلیه، کاربران سیستم‌ها و زیرساخت‌ها را دارند و می‌توانند عملکرد سیستم‌های حمل و نقل هوشمند را به میزان زیادی بهینه‌سازی کنند. این نوع از سیستم‌ها در واقع شامل مجموعه‌ای از ابزار‌ها، امکانات و تخصص‌های مختلف هستند که می‌توانند به‌صورت یکپارچه کار کرده و ایمنی و کارایی صنعت حمل و نقل را بهبود دهند و سبب هوشمندسازی لجستیک شوند.
کاربرد اینترنت اشیا در حمل و نقل
یکی از موضوعات مهم در خصوص تحول دیجیتال در لجستیک مربوط به کاربرد اینترنت اشیا در صنعت حمل و نقل است. این تکنولوژی می‌تواند کاربردهای زیادی در صنعت حمل و نقل داشته باشد که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مدیریت کارآمد ترافیک: مدیریت ترافیک بزرگ‌ترین چالش در صنعت حمل و نقل است که با استفاده از فناوری‌های اینترنت اشیا (IoT) می‌توان تا حد زیادی بر این مشکل غلبه کرد. امروزه میلیون‌ها و میلیارد‌ها گیگابایت داده ترافیکی توسط دوربین‌های مداربسته و داده‌های اینترنت اشیا تولید می‌شوند. این داده‌ها را می‌توان به‌منظور بررسی و دریافت یک بینش عمیق مورداستفاده قرارداد و مدیریت ترافیک را به نحوی احسنت انجام داد.
- خودرو‌های خودران: این خودرو‌ها یکی از جالب‌ترین محصولات در صنعت حمل و نقل به شمار می‌آیند. در سال‌های گذشته این خودرو‌ها یک رویا برای بشر به شمار می‌آمدند؛ ولی امروزه با پیشرفت تکنولوژی اینترنت اشیا تبدیل به یک واقعیت نوآورانه شده‌اند. این خودرو‌ها قادر هستند تا با کمک حسگر‌های خود بدون نیاز به هیچ‌گونه تعامل انسانی داده‌های اطراف را دریافت کرده و در یک محیط رانندگی کنند. از جمله مهم‌ترین حسگر‌های به کار رفته در این خودرو‌ها می‌توان به انواع حسگر‌های صوتی، سنسور‌های اولتراسونیک، رادار، دوربین و سنسور‌های GPS اشاره کرد.
- ردیابی پیشرفته خودرو یا نظارت بر سیستم‌های حمل و نقل: سیستم‌های ردیابی یا نظارتی بر حمل و نقل می‌توانند برای بسیاری از کسب و کار‌ها مفید باشند. با کمک ردیاب‌های GPS که روی انواع خودرو‌ها نصب می‌شوند شرکت‌های حمل و نقل قادر خواهند بود تا اطلاعات دقیقی را درباره موقعیت مکانی و بسیاری از داده‌های موردنیاز دیگر درباره خودرو به دست بیاورند و از این اطلاعات برای بهینه‌سازی فرایندهای خود استفاده کنند.
- افزایش امنیت سیستم‌های حمل و نقل عمومی: یکی از مهم‌ترین کاربردهای اینترنت اشیا در سیستم‌های حمل و نقل مربوط به افزایش امنیت سیستم‌های حمل و نقل عمومی است. شهرداری‌ها با افزایش نظارت بر حمل و نقل با کمک تجهیزات اینترنت اشیا می‌توانند تخلفات ترافیکی را پیگیری کرده و اقدامات مناسبی را در این راستا انجام دهند. از طرف دیگر اینترنت اشیا می‌تواند در مدیریت هرچه بهتر سیستم‌های حمل و نقل عمومی نیز مؤثر واقع شود.
هوش مصنوعی در حمل و نقل
هوش مصنوعی از دیگر تکنولوژی‌هایی است که امروزه در حمل و نقل مورد استفاده قرار می‌گیرد و زمانی که صحبت از تحول دیجیتال در لجستیک می‌شود حتما باید درباره کاربردهای هوش مصنوعی در صنعت حمل و نقل نیز اطلاعاتی را به دست آورد. از جمله مهم‌ترین کاربردهای هوش مصنوعی در این صنعت می‌توان موارد زیر را نام برد:
- فراهم کردن ایمنی کامل برای تمامی کاربران در تمامی جاده‌ها: ایمنی مسافران، عابران پیاده و رانندگان همواره یک دغدغه کلیدی و بسیار مهم در صنعت حمل و نقل بوده است. استفاده از مدل‌های مبتنی بر هوش مصنوعی به نسبت مدل‌های انسانی می‌تواند خطا‌های موجود در این زمینه را کاهش دهد. تجزیه و تحلیل داده‌های حمل و نقل شهری نیز می‌تواند در به حداقل رساندن خطرات ناشی از رانندگی تأثیر زیادی داشته باشد.
- برنامه‌ریزی کارآمد برای حمل و نقل شهری: ارائه مدل‌های مبتنی بر هوش مصنوعی در این زمینه می‌تواند شرایطی را فراهم کند تا ناوگان حمل و نقل عمومی برنامه‌ریزی بهتری را برای ارائه خدمات به کاربران خود داشته باشد. فناوری‌های پیشرفته مدل‌سازی که توسط هوش مصنوعی ارائه می‌شوند می‌توانند مشکلات موجود در این حوزه را تا حد زیادی حل کرده و کارایی این سیستم‌ها را نیز افزایش دهند.
- پیش‌بینی و نظارت بر ترافیک: ترافیک یک عامل مختل‌کننده اصلی در سیستم‌های حمل و نقل به شمار می‌آید که می‌تواند باعث بروز مشکلاتی از قبیل تأخیر، تصادف، هدر رفتن سوخت و… شود. با استفاده از تکنیک‌های مبتنی بر هوش مصنوعی می‌توان پیش‌بینی‌های متعددی را در حوزه مدیریت ترافیک انجام داد که این کار از طریق داده‌های نظارت ترافیک انجام خواهد شد. به این ترتیب می‌تواند مسیر‌های جایگزین را به طور خودکار محاسبه کرد و در اختیار کاربران قرارداد تا به کاهش ترافیک کمک کنند.
مزایای تحول دیجیتال در صنعت حمل و نقل
به طور کلی تحول دیجیتال در لجستیک و صنعت حمل و نقل می‌تواند مزایای زیادی داشته باشد. یکی از مهم‌ترین این مزایا کاهش هزینه‌های این صنعت است. بسیاری از صنایع خرده فروشی که در حال حاضر از مزایای تحول دیجیتال در لجستیک بهره می‌برند بیان کرده‌اند که با این کار موفق شده‌اند تا حد زیادی هزینه‌های خود را کاهش دهند. مزیت مهم دیگر بهره‌وری عملیاتی در پروژههای مختلف است. با استفاده از هوشمندسازی فعالیت‌ها و عملیات لجستیک می‌تواند بهره‌وری عملیاتی را تا حد زیادی افزایش داد و انتظار نتایج بهتری را در صنایع مختلف از جمله صنایع نفت و گاز داشت.
تحول دیجیتال در صنعت حمل و نقل می‌تواند باعث به وجود آمدن یک مدل کسب و کار جدید شود که این مسأله به‌خصوص در کسب و کار‌هایی که در حوزه‌های مالی فعالیت دارند بیشتر مشاهده می‌شود. این مدل‌های جدید قادر خواهند بود تا فعالیت‌ها و عملیات سازمانی را بهینه‌سازی کرده و نتایج بهتری را به ارمغان بیاورند. امکان گسترش به بازار‌های جدید از دیگر مزایای مهم تحول دیجیتال در لجستیک به شمار می‌آید. با استفاده از تکنولوژی‌های هوشمند می‌توان وارد بازار‌های جدید شد و نتایج فوق‌العاده‌ای را نیز دریافت کرد.
امروزه با توجه به افزایش رقابت در حوزه‌های مختلف محصولات تولید شده توسط سازمان‌ها و کسب و کار‌ها از جمله قیمت و کیفیت مصرف‌کننده‌ها یک معیار مهم دیگر را نیز به معیار‌های خرید خود اضافه کرده‌اند که این معیار زمان تحویل محصول است. هرچه زمان تحویل محصول کمتر باشد مشتریان بیشتری نیز تمایل به خرید آن پیدا می‌کنند. به همین علت نیز تحول دیجیتالی که در صنعت حمل و نقل و لجستیک رخ می‌دهد می‌تواند تا حد زیادی کارساز و مؤثر واقع شود؛ چراکه به کاهش زمان تحویل محصولات کمک شایانی خواهد کرد.
تکنولوژی‌های مختلف در مسیر تحول دیجیتال در لجستیک
- دیجیتالی‌شدن اطلاعات: فرایند دیجیتالی کردن اسناد آنالوگ یکی از اولین اقدامات در راستای تحول دیجیتال در لجستیک به شمار می‌آید. سیستم‌های مدیریتی مانند CRM، سیستم‌های برنامه‌ریزی مسیر، ERP و… همگی از جمله فناوری‌های دیجیتالی محبوب به شمار می‌آیند که می‌توانند فرایندهای دستی را تا حد زیادی خودکار کرده و امکان استفاده از آنها را به شکل ساده‌تری فراهم کنند.
- داده‌های حجیم و اطلاعات لحظه‌ای: با تحول دیجیتال اطلاعات به‌صورت مداوم جریان پیدا می‌کنند و همیشه در دسترس خواهند بود. اطلاعات لحظه‌ای با هوشمندسازی داده‌ها و رایانش ابری می‌توانند عملکرد بسیار خوبی را در زمینه جریان‌ها، مسیر‌ها، اطلاعات آب‌وهوایی، وضعیت ترافیک، عرضه و تقاضا و… داشته باشند و اطلاعات و بینش مناسبی را در این زمینه ارائه دهند.
- اینترنت اشیا: اینترنت اشیا یک انقلاب بزرگ در صنعت لجستیک است که به کالا‌ها اجازه می‌دهد تا به‌راحتی حمل شده و فرایندهای حمل و نقل را خودکارسازی می‌کنند.
- حمل و نقل هوشمند: این تکنولوژی که بیشتر با خودرو‌های خودران شناخته می‌شود می‌تواند نقش کلیدی را در صنعت لجستیک ایفا کند.
- هوش مصنوعی: ابزارهای هوش مصنوعی می‌توانند با کمک یادگیری ماشین ارتباطات جدیدی را به‌صورت هوشمند ایجاد کرده و به صنعت لجستیک و حمل و نقل کمک شایانی کنند.
خلاصه مطلب
تحول دیجیتال در لجستیک می‌تواند به کاهش هزینه‌های حمل و نقل و بهبود فرایندهای موجود در این حوزه کمک شایانی کند. این فرایند شامل استفاده از تکنولوژی‌های مختلف از جمله اینترنت اشیا، هوش مصنوعی و … خواهد بود. تحول دیجیتال در صنعت حمل و نقل دارای کاربردهای زیادی از جمله بهبود فرایندها، نظارت روی سیستم‌های حمل و نقل و … نیز هست.
منابع: